In 2015 bezoeken Nederlandse zorginnovators - in de netwerken van Vita Valley en Brainport Eindhoven - Silicon Valley. Samen met m'n Coöperatie I-Krachtcompagnon Boris Stil schreef ik het reisverslag ’In de VS woont Micky Mouse alleen in Disneyland’. In 2021 zijn de lessen van de studiereis nog steeds relevant voor de Nederlandse zorg en welzijn. Met dit artikel deel ik nogmaals de relevante lessen van toen aangevuld met een hedendaagse beschouwing. Amazing :-O

Voortkabbelende innovaties zijn zeldzaam

Is Amerika nog steeds ons voorland betreffende het sociaal economische en technologische veranderingen? Technologische ontwikkelingen in de Amerikaanse zorg en welzijn gaan enorm snel. De hoeveelheid start-ups, dat zich richt op de digitalisering van de gezondheid, groeit exponentieel.

Het overgrote deel van deze start-ups zijn binnen een jaar al ter ziele. Een klein deel van deze innovaties realiseert al in hun eerste jaar al een uitrol over meerdere staten. Voortsukkelende innovaties zijn er een zeldzaamheid. Dit in tegenstelling tot het Nederlandse zorginnovatie landschap. Onze centrale vraag is: Wat kunnen wij - Nederlandse zorginnovators - leren van de Amerikaanse aanpak?

Een antwoord geven we in dit reisverslag. Het Nederlands Consulaat Generaal in San Francisco stippelde zorgvuldig een tour uit. Ze brengt ons onder andere naar Stanford University, twee health-tech conferenties (op Health2.0 is Clinton een keynote speaker), netwerkbijeenkomst op het consulaat in San Francis, Google Life Science, Youtube, enkele zorginvesteerders en een tiental start-ups in zorg en welzijn.

Start-ups Nextdoor en Honor vallen opvallend goed in de smaak bij het Nederlandse reisgezelschap.

Nextdoor

Een haast unaniem overtuigende indruk maakt de buurtapp Nextdoor. Zij beogen de sociale cohesie in buurten te vergroten. Ze bieden buurten een Facebook-achtig omgeving voor vraag en aanbod in de meest brede zin van het woord. Met behulp van particuliere zorginvesteerders is het concept in alle staten van de VS geïmplementeerd en zijn er plannen voor een wereldwijde opschaling. Bijzonder is hun microgerichte uitrolstrategie. Gemeente voor gemeente wordt onderworpen aan ‘grassroot- and canvas campagne’. De voorbereidingen voor het enteren van de Nederlandse markt zijn in volle gang.

Bij vragen over het verdienmodel hult de charmante ceo zich in nevel. Het reisgezelschap gist dat datahandel het heimelijke verdienmodel is van Nextdoor.

Bestaande Nederlandse platforms en uitvoeringsorganisaties in het sociaal domein, zijn gewaarschuwd. Nextdoor komt eraan. Deze ‘giant’ is niet te stoppen.

Rob Snoeren in 2021: In het jaar na de studiereis verovert Nextdoor via buurtambassadeurs en de huis-aan-huis weekbladen de Nederlandse markt. Diverse studiereisgenoten (waaronder ondergetekende) bieden tevergeefs hun partnerschap aan.

Inmiddels zijn er ruim 6.300 Nederlandse buurten aangesloten bij Nextdoor. Het verkeer op het platform is aanzienlijk minder intens en relevant dan de charmante CEO in 2015 voorspiegelde.

Het platform blijkt geen bedreiging voor de ‘oude’ spelers in de buurten.

Nextdoor vergaarde tot nu toe 500 miljoen US$ aan durfkapitaal.

In 2021 staat de beursgang van Nextdoor gepland. Aandeelhouderswaarde is leading.

Honor

Een tweede interessant bezoek is aan Honor, een start-up voor thuiszorg en welzijn on demand. Honor biedt een digitaal fundament voor slimme matching tussen zorgprofessional en burger. Tevens is zij een digitale basis voor apps, die de cliënt optimaal ondersteunen tijdens het zorgproces. De dienstverlening is gericht op individuele zorgafnemers en individuele zorgaanbieders. Zorgorganisaties zijn geen speler bij dit platform.

Bij Honor is digitaal en face-2-face optimaal aan elkaar gekoppeld. Blended :-)

De rol van de professional is in Honor de sleutel tot succesvolle inzet. De professional werkt ‘on demand’ en bepaalt zelf zijn workload.

Rob Snoeren in 2021: Sinds haar oprichting heeft Honor 244 miljoen US$ aan private investering opgehaald ten behoeve van nationale expansie in de Verenigde Staten. Het businessmodel heeft sinds oprichting een opvallende draai gemaakt van een on-demand platform met aanbod van individuele aanbieders naar een platform met aanbod van particuliere zorginstellingen voor ouderen.

US health science: Wetenschap: investeer in sociaal werk

Op het Health 2.0 congres benadrukt gezondheidswetenschapper Philip Marshall dat gezondheid juist plaatsvindt tussen de contactmomenten ‘(zie artikel)’. Hij pleit voor investeren in preventieve gezondheid; in het sociaal domein.

Op Stanford claimt een professor dat 80% van ieders gezondheid wordt bepaald door de sociale context.

Deze wetenschappelijk onderbouwde conclusies wijzen naar de hoek waar ook voor Nederland een oplossing voor de almaar stijgende zorgkosten kan worden gevonden: Investeer in de innovatie van sociaal werk.

Rob Snoeren in 2021: In een ruim drie jaar durende periode rondom de Silicon Valley studiereis, werk ik met tiental I-Krachtcollega’s aan de opschaling van onze social werkinnovatie: een blended platform voor 24/7 ondersteuning van sociaal werkers en voor online zelfhulp. Coöperatie I-Kracht is een bottom-up innovatie van het sociaal domein. I-Kracht stelt haar blended sociaal werkplatform beschikbaar aan alle inwoners van ruim 130 Nederlandse gemeenten. Zestien sociaal werkorganisaties bemensen voor hun eigen regio het platform. Progressieve sociaal werkers en inwoners zijn enthousiast over de toepassing.

Een intensieve zoektocht naar financiering voor noodzakelijke doorontwikkeling is tevergeefs. In 2016 heft I-Kracht zichzelf op. De technologische innovatie komt in handen van diverse software-ontwikkelaars. Vier jaar later - in 2020 - stelt de overheid via een Covidfonds een miljoenenbudget beschikbaar voor de aanschaf van online platforms voor zorg en welzijn. De animo is overweldigend. De pot is in recordtempo opgesoupeerd. Met I-Kracht waren we onze tijd ver vooruit. :-))

Investeringsklimaat bepalend voor succesvol innoveren

Eerder in dit verslag benoemen wij dat er in de VS nauwelijks voortkabbelende innovatiepogingen zijn. Dit is een gevolg van het innovatieklimaat in de Verenigde Staten. Dit klimaat kenmerkt zich door een durfmentaliteit en durfinvesteerder. Amerikanen beschouwen mislukte innovaties als een trofee waar je trots op mag zijn. Hun innovators gaan voor groot en zijn bereid risico’s te nemen.

Amerikaanse investeerders stimuleren dit. Durfinvesteerders, maar ook multinationals als Google staan met jaloersmakend veel kapitaal klaar om deze doorontwikkeling van innovatieconcepten te stimuleren. Een investeringen van 1 miljoen US$ voor een start-up, behoort er tot de bescheiden categorie.

Illustratief is de nabij Stanford gelegen Sand Street, waar over een lengte van twee kilometer enkel zorginvesteerders zijn gevestigd. Je leest het goed: zorginvesteerders!

Op bezoek bij Google ontmoeten we in de wandelgangen twee Google medewerkers, wiens start-ups een offer-they-couldn’t-refuse ontvingen van Google.

De Nederlandse consul in San Francisco vertelt ons over de voorwaarden van de verstrekking van de riante startkapitalen. Bij aanvraag wordt kritisch gekeken naar de toegevoegde waarde van de beoogde innovatie. Deze toegevoegde waarde definieert men in de eerste plaats als financiële winst; in de tweede plaats als financiële winst; en ook in derde plaats als financiële winst. Maatschappelijke baten spelen geen rol van betekenis.

De miljoeneninjecties in de VS staan in geen enkele verhouding tot de startsupport waar Nederlandse zorginnovaties op kunnen rekenen. Nederlandse zorginnovaties – zelfs die met aantoonbaar hoog financieel en maatschappelijk rendement - kunnen in Nederland doorgaans slechts op een zeer beperkte innovatiebijdrage rekenen. Deze ‘Mickey Mouse financiering’ houdt Nederlandse sociaal domein innovaties vaak kleinschalig en kabbelend. In ons innovatieve reisgezelschap schitterden de - zorgfinanciers als gemeenten en zorgverzekeraars - door afwezigheid.

Rob Snoeren in 2021: Wat betreft het investeringsklimaat voor het sociaal domein is er in de afgelopen zes jaar niets significants veranderd. :-/

Kansrijk innovatieklimaat

Is er dan nog goed nieuws voor de Nederlandse zorginnovatie? Jazeker wel! Ons innovatieklimaat is namelijk uitermate geschikt voor innoveren met impact. Innoveren is een teamsport, stelt de Stanford professor. In haar onderzoek naar succesfactoren bij start-ups, ontdekte ze dat de betrokkenheid van designers en marketeers in het gehele innovatieproces van groot belang is.

Onze designacademies leveren topontwerpers af. We zijn rijk aan ondernemers die zowel financieel als inhoudelijk worden gedreven. Bovendien zijn zorg- en sociaal professionals hoog opgeleid.

Rob Snoeren in 2021: Gelukkig heeft het design thinking een stevige voet aan de grond gekregen in Nederland.

Het betrekken van marketeers gedurende het innovatieproces lijkt voor veel zorgaanbieders nog een brug te ver. Een gevolg hiervan is dat kansrijke concepten na de pilotfase de opschaalfase niet doorkomen. Hier liggen kansen :-)

Morele plicht van Nederlandse zorgfinanciers

Met onze geweldige kwalitatieve infrastructuur zijn Nederlandse zorginnovators, gemeenten en zorgverzekeraars aan hun stand verplicht op serieus te investeren in de innovatie van zorgpreventie en het sociaal domein. Laat niet langer duizend bloemen bloeien, totdat ze verwelken. Investeer in de snelle nationale expansie van goede concepten. Neem na het eerste jaar de keuze - op basis van een actuele business case- of je de investering stopzet of juist nog stevig investeert om het tot een succes te maken.

Opdracht voor uitvoeringsorganisaties

De schrale innovatiebudgetten in het sociaal domein vragen om een list van de uitvoeringsorganisaties. Een bedrijfskundige wet stelt: om relevant te blijven is iedere organisatie genoodzaakt te innoveren. Niet innoveren is geen duurzame optie. Uitvoeringsorganisaties in het sociaal domein zullen hun schaarse innovatiemiddelen moeten binden om voldoende slagkracht te hebben om hun legio ideeën tot enkele opgeschaalde diensten te transformeren.

Rob Snoeren in 2021: Uitvoeringsorganisaties in het sociaal domein hebben in toenemende mate te maken met marktwerking. Duurzame subsidierelaties met gemeenten zijn inmiddels verre van vanzelfsprekend. De (beoogde) innovatiepartners uit 2015 zijn de potentiële concurrenten van nu. Dit geeft uitvoeringsorganisaties een ander innovatiepad.

Uitvoeringsorganisaties hebben strategische keuzes te maken. Wanneer je kiest voor innovatie als strategisch pijler voor jouw organisatie, ga er dan volledig voor. Richt je innovatieproces in: met ambitieuze doelstelen; met voldoende middelen; met fasering; beoordelingscriteria; business cases; met diverse rollen; en met de juiste competenties en drive. Vier jouw mislukkingen toe. Wanneer je er niet volledig voor kan gaan, stop dan met innoveren/ het verspillen van onze beperkte zorgbudgetten. Wees dan niet verbaasd dat jouw bestaansrecht tanende is. :-)

De tijd om succesvol te innoveren dringt, want het wordt druk aan onze poort. De Verenigde Staten loopt al naar binnen. Zij hechten weinig belang aan onze waarden ‘kwaliteit van leven’ en ‘privacy’.

Rob Snoeren in 2021: Het is nog steeds noodzakelijk om te investeren in zorginnovatie. De voorspelde disruptieve invasie van Amerikanen is uitbleven. Dat geldt ook voor de disruptie door de traditionele aanbieders. Wel kent het sociaal domein diversiteit aan marktintreders. Daarnaast nemen veel gemeenten de uitvoeringsregie van het sociaal domein in eigen (ambtelijke) hand. Doorgaans gaat dit gepaard met een paradigmashift: meer controleren van hulpverleners in plaats van minder. Dit remt onbedoeld innovatie:-/

Toegift

Rob Snoeren in 2021: Deze reflectie verdient een positieve afsluiter. Onder het reisgezelschap bevonden zich twee entrepreneurs van de (toen) kersverse start-up Zivver. Zij helpen o.a. zorgaanbieders met veilig digitaal communiceren. Sinds de studiereis vergaarden zij zo’n knappe 30 miljoen US$ financieringskapitaal voor internationale expansie. Zij wel :-))